Een terugblik

 


Het nadenken over de complexe organisatie van een reis over land naar Bhutan en het op bijzondere wijze deelnemen aan de feestelijkheden heeft mij vleugels gegeven. Ik heb mij intens gelukkig gevoeld zo’n unieke reis te mogen organiseren en liet mijn fantasie daarbij de vrije loop. Toen bleek dat er geen subsidie beschikbaar was, besloot ik zelf de leiding van de organisatie over te nemen, ik had inmiddels zo’n dertig enthousiast meedenkende mensen rondom mij, die allemaal bereid waren de schouders eronder te zetten en zestien wilden de hele reis meemaken.

Voor onze projecten werd door de deelnemers enthousiast sponsorgeld opgehaald.

Samen hebben we de reis tot een goed einde weten te brengen, met vallen en opstaan, met spanningen en woede-uitbarstingen onderweg, maar ook dat hoort bij een wereldreis, net als bij het leven zelf. Wij hebben allemaal ons einddoel bereikt, zonder grote ongelukken en dat is voor iedereen een compliment waard. 

Is het nu afgelopen na het halen van de eindstreep?


Toen ik Linde Nijland en Bert Ridderbos ontmoette, een week na het concert van Trio Druk Yul in Amsterdam en toen ik Henk Helmantel gesproken had kristalliseerden mijn plannen snel uit. Het hele proces van voorbereiding, de reis en de concerten moesten worden vastgelegd op beeld en geluid. Een cameraman, Hans Meerman, werd gevonden met hulp van de Media Academie.

Bijna alle deelnemers aan “Road to Bhutan” kende ik van vorige wereldreizen, met anderen ben ik al meer dan dertig jaar bevriend, maar een aantal ontmoette ik bij deze reis voor het eerst. En wat voor vlees heb je in de kuip? Het waren spannende weken, vlak voor ons vertrek.

De voorbereiding kostte mij 18 maanden, de reis zelf duurde maar twee maanden en de afgelegde afstand over soms zeer slechte tot bijna onbegaanbare wegen (rivierbeddingen) bleek ruim 15.000 km. Onderweg hebben de musici concerten gegeven, vaak samen met lokale muzikanten. In Iran moesten deze concerten zelfs in het geheim (“underground”) worden gegeven, aangezien vrouwen daar niet in het openbaar mogen zingen.

Hans heeft overuren gemaakt, hij werd tijdig voorzien van goede koffie onderweg. Zo’n 80 uur ruw filmmateriaal heeft hij geschoten met twee HD-camera’s (één in vaste opstelling en een loopcamera). Na afloop van de reis is ruim twee jaar gewerkt aan de totstandkoming van de film en muziek-DVD. Het zijn unieke beelden met prachtige muziek. Zo “reis” ik nog elke dag, ook tijdens mijn lezingen.


Ik moet vaak terugdenken aan die nacht, tijdens de voorbereidingen, als alle puzzelstukjes wonderwel samenvallen. Ik had een droom, die “Road to Bhutan” is gaan heten en die nu is verfilmd.

Ik zag in die droom mijn vader, sprekend voor een uitpuilende zaal in het Tehuis in Groningen, het was een lezing met lichtbeelden over zijn “Zwerftochten door donker Afrika”. Ik zit als jongetje tussen het volwassen publiek, mijn voeten raken nog niet eens de grond. Dat is mijn vader, denk ik trots. Na afloop van de lezing, op de avondwandeling terug naar de Nassaulaan slaat hij zijn arm om mij heen en zegt “jongen, dat ga jij later ook allemaal meemaken”.


Hoe vaak heb ik zijn schokkerige zwartwit film uit 1937 bekeken? De beelden staan in mijn geheugen gegrift.



Veel landen hebben Louwke en ik samen met onze kinderen bereisd, tot zo’n acht jaar geleden het aantal beesten dat Louwke om zich heen heeft verzameld te groot is geworden om nog weken van huis te kunnen en de kinderen hebben ons huis tien jaar geleden al verlaten. Louwke is gelukkig tussen haar kuddes paarden en schapen, de honden en de kippen. Ze vindt het niet erg als ik weer zo nodig op pad moet. Drie maanden rust, heerlijk......zegt ze. De droom die ik had over het Orakel, de Schat, de Muze en de Troubadour is Louwke pas nu, na het zien van de film, duidelijk geworden.




Het orakel heeft mij op het spoor naar Bhutan gezet, waar de kroning van de jonge vijfde Koning werd gevierd in dat mystieke boeddhistisch koninkrijk. Bhutan is nooit bezet geweest door omringende grootmachten, goed beschermd als het is door de hoge toppen van de Himalaya.









De schat, het tot leven gewekte muziekinstrument, door Johannes Vermeer geschilderd op " De liefdesbrief", als symbool van de liefde en in Bhutan als geschenk aangeboden aan de Kilu Music School.


Op de foto het “Johannes Vermeer-blik” met de Bastogne-koeken op tafel bij Henk Helmantel thuis.







En natuurlijk het stilleven dat Henk Helmantel op zijn beurt heeft geschilderd met deze cittern als middelpunt, omgeven door attributen uit Bhutan, als symbool van het geluk.








De muze, met de stem van een engel, en de troubadour, spelend op de tot leven gewekte cittern, hebben de harten van de Bhutanezen gestolen tijdens het "celebration concert" dat “life” op televisie werd uitgezonden, twee uur lang.






Het unieke samenspel van cittern en dranchen door de troubadour met Jigme was prachtig. Een samenspel van twee culturen, ver van elkaar gelegen, maar toch zo verbonden door de muziek. 









We hebben er blijvende contacten met Jigme Drukpa en de koninklijke zangeressen Lhamo Dukpa en Namkha Lhamo aan overgehouden.


Op de foto zingen ze in een kerkje in Middelstum. Samen met Linde en Bert hebben ze in Nederland al vele intieme concerten gegeven en in november 2011 zijn ze weer geweest voor enkele concerten, nu met Pema op fluiten en dranchen. Ze hebben het feestje voor mijn 65ste verjaardag tot een bijzondere gebeurtenis weten te maken.




De “reis van mijn leven” is gelukkig nog niet afgelopen......